Η λύση λοιπόν στο πρόβλημα που παρουσιάζεται είναι η χρήση των βρεφικών και παιδικών καθισμάτων. 

Ποια όμως είναι τα κριτήρια επιλογής ενός τέτοιου καθίσματος;

Δυστυχώς επάνω στο θέμα της ασφαλής μεταφοράς των παιδιών με αυτοκίνητο δεν υπάρχει επαρκής ενημέρωση. Φαντάζομαι ό,τι οι περισσότεροι γονείς επιλέγουν με το τι θα τους δείξει ένας πωλητής, που πολλές φορές δεν έχει και απόλυτα σφαιρική άποψη. Φυσικά όπως όλα τα πράγματα στη ζωή ένας μεγάλος παράγοντας επιλογής τέτοιου καθίσματος είναι και ο οικονομικός. Ευτυχώς όμως οι εποχές έχουν προχωρήσει και το διαδίκτυο έχει μπει στην καθημερινότητα μας. Οπότε έχουμε μια αστείρευτη πηγή πληροφορίας για να μας βοηθήσει στην επιλογή μας.

Σαν νέος γονιός το πρώτο μου μέλημα για την επιλογή του καθίσματος ήταν η ασφάλεια. Ας το πάρουμε όμως αυτό το ζήτημα από την αρχή. Η αρχή δεν είναι όταν έρχεται το παιδί στο κόσμο αυτό αλλά κατά την κύηση. Κάθε νέα υποψήφια μαμά πρέπει να προμηθευτεί μια ειδική ζώνη για εγκύους. Αυτή η ζώνη έχει σα βασικό σκοπό την συγκράτηση της ζώνης του ισχίου κάτω από την κοιλιακή χώρα. Με αυτό το τρόπο υπάρχει μια παραπάνω προστασία στο έμβρυο σε περίπτωση ανάγκης. Στην συνέχεια:

Όταν μια οικογένεια φεύγει από το μαιευτήριο πρέπει να είναι εφοδιασμένη με ειδικό παιδικό κάθισμα στο αυτοκίνητο της.

Η αγορά ενός παιδικού καθίσματος είναι το ίδιο σημαντική με την εύρεση γυναικολόγου/μαιευτήρα και στην συνέχεια παιδιάτρου. Δεν είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να το κάνουμε με ελαφρά την καρδία. Αλλά κάτι το οποίο θα το πράξουμε κατόπιν έρευνας και συνειδητοποίησης των αναγκών μας.

Πώς επιλέγουμε όμως ένα παιδικό κάθισμα; 

Νομίζω ότι αυτή είναι η ερώτηση του ενός εκατομμυρίου. Δυστυχώς όμως η απάντηση δεν είναι τόσο απλή.
Για αυτό το λόγο θα προσπαθήσω να σας καθοδηγήσω:

Πώς δένει το παιδικό κάθισμα στο αυτοκίνητο;

Πρέπει πρώτα να ελέγξουμε το αυτοκίνητο μας. Θα πρέπει να δούμε εάν το όχημα μας φέρει ειδικό σύστημα πρόσδεσης παιδικών καθισμάτων. Αυτό το σύστημα πρόσδεσης ονομάζεται isofix. Ο ασφαλέστερος τρόπος για να μάθουμε εάν το όχημα μας έχει τέτοιο σύστημα είναι να ελέγξουμε το εγχειρίδιο (manual) του κατασκευαστή. Εάν έχει τότε συνήθως στο πίσω κάθισμα σε κάθε διαθέσιμη Θέση θα έχει βάσεις τοποθέτησης και ασφάλισης παιδικών καθισμάτων.

Γιατί όμως πρέπει να το ελέγξουμε εάν έχουμε αυτό το σύστημα πρόσδεσης;

Επειδή από αυτό θα εξαρτηθεί τι κάθισμα θα πάρουμε. Στην αγορά υπάρχουν τρία είδη καθισμάτων. Υπάρχουν καθίσματα τα οποία χρησιμοποιούν το isofix ως σύστημα πρόσδεσης, άλλα που χρησιμοποιούν την ζώνη ασφαλείας και άλλα που υποστηρίζουν και τα δύο προηγούμενα. Το ιδανικό σύστημα πρόσδεσης εφόσον το υποστηρίζει το όχημα μας είναι το isofix. Είναι το ευκολότερο στην χρήση, το πιο γερό και ταυτόχρονα μειώνει την πιθανότητα λάθος τοποθέτησης άρα και χρήσης μέχρι και 97%. Το σύστημα isofix υποστηρίζεται από όλους τους κατασκευαστές εδώ και τουλάχιστον 10 χρόνια. Εάν το όχημα μας όμως είναι παλαιότερο υπάρχει πιθανότητα να μην το φέρει. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να μιλήσουμε με την αντιπροσωπεία του κατασκευαστή του οχήματος μας για να δούμε εάν υπάρχει δυνατότητα τοποθέτησης του συστήματος. Εάν και αυτό δεν είναι εφικτό τότε δυστυχώς η αγορά καθίσματος με χρήση της ζώνης ασφαλείας για την τοποθέτηση είναι μονόδρομος. 

Υπάρχει κάποιο πρότυπο ασφαλείας στα παιδικά καθίσματα;

Ναι υπάρχουν δύο θεσμοθετημένα πρότυπα ασφαλείας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπάρχει το ECE R44 και το ECE R129. Αυτά τα δύο πρότυπα «τρέχουν» ταυτόχρονα στην ένωση. Αυτό συμβαίνει γιατί πρέπει να υπάρχει μια ομαλή μετάβαση από το ένα στο άλλο. Δεν γίνεται να εναρμονιστούν τα παλαιά οχήματα με τα νέα πρότυπα. 

Ποιες είναι οι διαφορές των δυο προτύπων;

Το πρώτο και παλαιότερο πρότυπο το ECE R44 έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

• Κατηγοριοποιεί τα παιδικά καθίσματα με βάση το βάρος των παιδιών.
• Χωρίζει τα καθίσματα σε περίπλοκες κατηγορίες ανάλογα με το βάρος που τις ονομάζει group 1, 2, 3, κλπ..
• Δεν ενθαρρύνει τον προσανατολισμό τοποθέτησης προς τα πίσω. Μόνο το Group 1 είναι υποχρεωτικά με φορά προς τα πίσω. 
• Δίνει την δυνατότητα τοποθέτησης των καθισμάτων και με την ζώνη (παρωχημένος, περίπλοκος τρόπος) και με την χρήση isofix.
• Τα καθίσματα κατά τον έλεγχο συμπεριφοράς σε συγκρούσεις είναι δοκιμασμένα μόνο σε μετωπικές και οπίσθιες συγκρούσεις.

Το δεύτερο πρότυπο το ECE R129 έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

• Καταργεί τα περίπλοκα Group και διαχωρίζει τα καθίσματα όχι ανάλογα με το βάρος αλλά με το ύψος των παιδιών. Καλύτερος και ευκολότερος διαχωρισμός.
• Ενθαρρύνει τον οπίσθιο προσανατολισμό των καθισμάτων καθώς είναι υποχρεωτική αυτού του είδους η τοποθέτηση τουλάχιστον για παιδιά μέχρι και 15 μηνών.
• Δεν επιτρέπει την πρόσδεση των καθισμάτων με την ζώνη αλλά αποκλειστικά και μόνο με το isofix.
• Τέλος τα καθίσματα κατά τον έλεγχο συμπεριφοράς τους σε συγκρούσεις δοκιμάζονται σε μετωπικές, οπίσθιες αλλά και πλάγιες συγκρούσεις.

Η δική μου προσωπική γνώμη είναι ότι εάν το όχημα μας έχει το πρότυπο πρόσδεσης isofix είναι υποχρεωτική η χρήση του προτύπου ECE R129 ή μπορεί να το συναντήσετε σαν i-Size που είναι μια ορολογία ποιο φιλική προς τους καταναλωτές. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να αναζητήσουμε τα αυτοκόλλητα σήμανσης της έγκρισης.

Πρέπει το κάθισμα να κοιτάει προς την φορά του αυτοκινήτου ή όχι;

Οι έρευνες έχουν δείξει ότι η ασφαλέστερη λύση είναι το κάθισμα να κοιτάει προς τα πίσω. Αυτό συμβαίνει επειδή οι δυνάμεις που δέχεται το παιδικό σώμα σε μια μετωπική σύγκρουση είναι τεράστιες. Οι οποίες επηρεάζουν τον λαιμό και τους ώμους καθώς και το κεφάλι του παιδιού. Αυτές οι δυνάμεις μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμούς με αποτέλεσμα τον θάνατο ή ακόμα και παράλυση. Εάν το παιδί κάθετε με φορά προς τα πίσω τότε αυτές οι δυνάμεις διανέμονται σε μεγαλύτερη επιφάνεια (όλο το σώμα) και με αυτό το τρόπο υπάρχει μέχρι και 90% μικρότερη πιθανότητα τραυματισμού. Γι’ αυτό το λόγο πολλές ευρωπαϊκές και μη χώρες προτείνουν την χρήση καθισμάτων με οπίσθιο προσανατολισμό για όσο γίνετε περισσότερο καιρό αν είναι δυνατών μέχρι και για παιδιά 4 ετών ή και μεγαλύτερα. 

Βρήκα κάποια καθίσματα, ποιο να διαλέξω;

Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση είναι σχετικά απλή. Εφόσον λοιπόν έχω καταλήξει σε κάποιο κάθισμα το επόμενο βήμα είναι να δω εάν μου κάνει. Αυτό που πρέπει να κάνω είναι να ανατρέξω στο εγχειρίδιο του κατασκευαστή του καθίσματος που θέλω (που μπορώ να το βρω στο διαδίκτυο) και να ελέγξω την λίστα συμβατών οχημάτων. Εάν το αυτοκίνητο μας αναγράφεται τότε είναι ασφαλής η χρήση του.

Σε ποιο σημείο πρέπει να μπει το παιδικό κάθισμα;

Η τοποθέτηση των παιδικών καθισμάτων καλό είναι να είναι στα πίσω καθίσματα των αυτοκινήτων. Εάν αυτό δεν είναι δυνατόν (διθέσιο όχημα) τότε πρέπει να δούμε τι αναγράφει ο κατασκευαστής του οχήματος στο εγχειρίδιο του και τι αναγράφει ο κατασκευαστής του καθίσματος. Κάνουμε την τοποθέτηση σύμφωνα με τις οδηγίες κα των δυο κατασκευαστών. Στη συνέχεια μετακινούμε το κάθισμα του συνοδηγού έως τέρμα πίσω. Αν μας δίνεται η δυνατότητα απενεργοποίησης του αερόσακου τον απενεργοποιούμε. Ένας αερόσακος σε αυτή τη περίπτωση θα κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.

Σε αυτοκίνητα 5 θέσεων η ιδανική θέση είναι στο πίσω κάθισμα στην μέση. Αλλά αυτό μόνο εάν το υποστηρίζει το ο κατασκευαστής του οχήματος αλλά και του καθίσματος ταυτόχρονα. Εάν δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα τότε η αμέσως επόμενη καλύτερη δυνατή επιλογή είναι πίσω από το κάθισμα του συνοδηγού.

Έβαλα το κάθισμα τι άλλο πρέπει να κάνω;

Ας πάμε λοιπόν στο τρίπτυχο της επιτυχίας στο θέμα της ασφαλείς των παιδιών στις μετακινήσεις:

• Σωστή τοποθέτηση καθίσματος. Ελέγχουμε λοιπόν τα εγχειρίδια των κατασκευαστών και τις ενδείξεις σωστής τοποθέτησης που μπορεί να φέρει το κάθισμα μας.
  
  
• Σωστή πρόσδεση παιδιού και παραμετροποίηση καθίσματος. Ελέγχουμε ότι το παιδί κάθεται σωστά και ότι όλες οι ασφάλειες (κουμπώματα) έχουν κλείσει. Το παιδί να τονίσουμε ότι δεν πρέπει να φοράει χοντρά ρούχα όπως μπουφάν κλπ. Επίσης τα περισσότερα καθίσματα επειδή καλύπτουν κάποιο φάσμα ηλικιών έχουν και μέρη που κινούνται για την καλύτερη δυνατή προσαρμογή στον σωματότυπο.
  
  
• Προσαρμογή του οχήματος. Θα πρέπει να απενεργοποιήσουμε τα ηλεκτρικά παράθυρα αλλά θα πρέπει να ενεργοποιήσουμε τις παιδικές ασφάλειες των πορτών του οχήματος.
  
  

Μπορώ να χρησιμοποιήσω κάποιο μεταχειρισμένο κάθισμα;

Αυτό δυστυχώς είναι μια πολύ συνηθισμένη πρακτική για να γίνει κάποια στοιχειώδης εξοικονόμηση χρημάτων από τους νέους γονείς. Αλλά είναι μια πραγματικά λανθασμένη τακτική. Τα περισσότερα αν όχι όλα τα παιδικά καθίσματα έχουν μια ενδεδειγμένη διάρκεια ζωή η οποία αναγράφεται στο εγχειρίδιο του κατασκευαστή. Εάν το κάθισμα είναι μεγαλύτερο σε ηλικία από το αναγραφόμενο είναι φυσιολογικό να κρίνεται ανεπαρκές για χρήση. Επίσης είναι πραγματικά δύσκολο να ξέρεις και όλη την ιστορία αυτού του καθίσματος. Μπορεί να είναι ένα κάθισμα που έχει περάσει κάποιο τροχαίο ατύχημα και να μην έχει κάποια εμφανή φθορά αλλά κάποια ζημιά που δεν φαίνεται.

Μπορώ να χρησιμοποιώ το κάθισμα σαν προσωρινή κούνια;

Όχι σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αντικαθιστούμε τις καλαθούνες, κούνιες και τα καροτσάκια με το παιδικό κάθισμα. Μπορεί να είναι βολικό όμως είναι επικίνδυνο. Σύμφωνα με μελέτες 9 στους 10 θανάτους που προκλήθηκαν σε παιδιά ενώ ήταν σε ειδικό κάθισμα αυτοκινήτου προκλήθηκαν όταν το κάθισμα χρησιμοποιήθηκε ως υποκατάστατο των προηγούμενων δηλαδή σαν πρόχειρη κούνια.